Bomby spadły na dom - Gazeta Radomszczańska 30 marca 2023

 

W Gazecie Radomszczańskiej z 30 marca 2023 r. , dzięki uprzejmości dr Tomasza Nowaka, przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Historycznego, oddział Radomsko, ukazał się artykuł, na podstawie mojego tekstu, o tragicznej śmierci w Woli Malowanej w styczniu 1945 r. 5 osób z mojej rodziny: Kowalczyk i Matras (w tym mojej prababci Marianny Kowalczyk). Zapraszam do lektury

Wspomnienie o Tadziu Kańskim

Tadziu umówił się z moim tatą w tzw. zimę stulecia, że pojadą samochodem mojego ojca na pasterkę do Kodręba. Po wieczerzy wigilijnej Tadziu przyszedł do nas, do domu i wraz z tatą odśnieżali wyjazd z garażu do głównej drogi. A śnieg był do wysokości płotu... Po ciężkiej pracy udało się odśnieżyć, ale niestety samochód nie zapalił wskutek mrozu... A Tadziu samotnie pieszo przez zaspy poszedł kilka kilometrów do kościoła.

Zdjęcie z legitymacji szkolnej

Mój chrzestny Tadeusz Kański (1955-2009), brat mojej mamy, po prostu "Tadziu". Super wujek... Urodził się w Smotryszewie w 1955 roku jako najmłodszy syn Józefa Kańskiego i Genowefy z domu Maszczyk. W domu wzrastał w gronie licznego rodzeństwa, wśród trzech sióstr Heleny, Leokadii i Krystyny oraz brata Andrzeja. Uczył się zawodu budowlańca w Częstochowie.

Tadziu ze swą starszą siostrą Heleną

Pracował na rodzinnym gospodarstwie rolnym w Woli Malowanej, ale i pracował w budownictwie w firmie budowlanej jako murarz i tynkarz w Radomsku i okolicy. Dobrze, dokładnie kładł tynki, stąd często dodatkowo sobie dorabiał. Później sam prowadził własną działalność budowlaną. W swym gospodarstwie rolnym miał zwierzęta, które lubił: konia, króliki i psa. 

zdjęcie z wojska

W 1975-76 roku służył w wojsku w Opolu, został starszym szeregowym. Byłem jako 3-latek na jego przysiędze, co pamiętam przez mgłę. Po dość długiej uroczystości było rodzinne spotkanie i zostałem przebrany za żołnierza. Później zapamiętałem w jego pokoju chustę, którą miał kiedy wyszedł z wojska z podpisami kolegów z jednostki.

Moi chrzestni wujek Tadziu i ciocia Hela na mojej I Komunii św.

Tadziu chętnie angażował się w życie lokalnej społeczności wsi Wola Malowana, gminy Kodrąb i okolic. Gotowy do niesienia pomocy, także materialnej, bezinteresowny. Jesienią 2000 roku pomógł mi przygotować garaż, otynkować i wylać beton na podłogę w Mikołowie na Śląsku. Tadziu był strażakiem ochotnikiem w Woli Malowanej. Działał społecznie, uprawiał sport i organizował imprezy sportowe: grał w tenisa stołowego, biegał, brał udział w zawodach strażackich, posiadał wiele medali i pucharów z lokalnych imprez sportowych. Miał grono wiernych przyjaciół rówieśników, z którymi często spędzał czas. Był wesoły, jednak nie wylewny, lubiany. W 1987 roku w Radomsku poślubił Annę. Po ślubie zamieszkał u żony w Radomsku. Dojeżdżał motorem, a potem rowerem z Radomska do rodzinnego domu w Woli Malowanej, gdzie pracował i doglądał gospodarstwa, a potem jednak pola uprawne wydzierżawił sąsiadowi.

Moja mama i Tadziu na chrzcie Wioli

Nie miał dzieci. Chętnie się bawił i wspierał dzieci swojego rodzeństwa, a następnie ich wnuków. Pamiętam, że odwiedzał nas czasem wieczorem w domu w Woli Malowanej i jako mały chłopiec wygłupiałem się z nim, siłowałem, mocowałem, skakałem po nim, co bardzo lubiłem. Nieraz jako chrzestny dawał mi drobne kwoty pieniędzy z okazji odpustu czy spotkania. 

Śpiewał w chórze w Radomsku, którego siedziba znajdowała się przy klasztorze franciszkanów w Radomsku, potem skarżył się, że musieli ją opuścić i szukać nowego lokum. Wyjeżdżał z chórem na trasy koncertowe, w tym zagraniczne. W 2007 roku brał udział jako wykonawca w spektaklu muzycznym "Żale Matki Bożej Bolesnej" na motywach "Lamentu świętokrzyskiego".

Jesienią 2009 roku zginął  tragicznie w Dziepułci, w wieku 54 lat jadąc na rowerze został potrącony przez nieostrożnego starszego kierowcę, który wymusił pierwszeństwo. Na pogrzebie w Kodrębie żegnało go liczne grono rodziny, przyjaciół i znajomych. Został pochowany wraz ze swym ojcem Józefem Kańskim na cmentarzu w Kodrębie.

Jan Kowalczyk - mój dziadek w czasie II wojny światowej

 

Mój dziadek Jan Kowalczyk (1918-1947) z czasu okupacji niemieckiej na robotach przymusowych w III Rzeszy, w okolicach Wołowa, Dolny Śląsk. Na zdjęciu po lewej Jan, po prawej jego brat Stanisław Kowalczyk (ur. 1916), w środku jego żona Pola Kowalczyk.

Bugaj koło Dmenina - dom Stolarczyków

Bugaj na mapie Polski z 1935 roku

Bugaj to nazwa miejscowości położonych nad wodą. Są to przeważnie drobniejsze, mniejsze osady.

W XIX wieku na terenie gminy i parafii Dmenin, na północ od samego Dmenina, znajdował się Bugaj, dzielący się na dwie części sąsiadujące ze sobą:

- Bugaj Dmeniński (bardziej na południu) leży w pobliżu drogi z Radomska na Przedbórz (obecnie droga krajowa nr 42). Obecnie Bugaj Dmeniński to przysiółek wsi Dmenin, w gminie Kodrąb, w powiecie radomszczańskim. Znajduje się na północ od centrum wsi Dmenin, pomiędzy miejscowościami Bugaj Zakrzewski, Antopol i Łagiewniki. Kiedyś była to osobna wieś  - w 1827 roku było w niej 3 domy mieszkalne i 18 mieszkańców. W 1884 roku wieś liczyła 5 domów z 50 mieszkańcami. Na terenie wsi znajdowało się 18 mórg włościańskich i 3 morgi dworskie. 

- Bugaj Zakrzewski (na północy) -  pod koniec XIX wieku w tej osadzie były 4 domy mieszkalne, które zamieszkiwało 20 mieszkańców, obrabiali 57 mórg. Znajdowała się także karczma z 8 mieszkańcami. Znajdowały się tu 3 morgi dworskie. Obecnie to część kolonii Antopol w gminie Kodrąb. 

kościół św. Leonarda w Bugaju

Znajduje się tu kościół filialny św. Leonarda, podległy pod parafię św. Ap. Szymona i Judy Tadeusza w Dmeninie. Kościół został zbudowany z bali modrzewiowych około I połowy XVII wieku. Kościół jest drewniany, orientowany, jednonawowy o konstrukcji zrębowej, kryty gontem. Prezbiterium mniejsze od nawy, zamknięte prostokątnie, z boczną zakrystią.  Ołtarz główny i dwa boczne z przeł. XVIII i XIX w.  

wieża kościoła św. Leonarda w Bugaju

W roku 1862 r. gruntownie go odrestaurowano i została do niego dobudowana murowana wieża od strony zachodniej – kosztem i staraniem hrabiny Antoniny Ankwicz-Skarbkowej, dziedziczki pobliskiego Zakrzewa, oraz ks. Stanisława Mosińskiego. Wokół jest ogrodzenie murowane z kamienia polnego. 

nagrobek hr. Romana Skarbka-Ankwicza

Na placu wokół kościoła znajduje się okazały nagrobek poświęcony hr. Romanowi Skarbkowi-Ankwiczowi, który zmarł 2 kwietnia 1842 r. Nagrobek ten ufundowała jego żona Antonina. 

grób lotników w Bugaju

Po drugiej stronie placu znajduje się miejsce spoczynku dwóch lotników polskich 55. Eskadry Bombowej 5. Pułku Lotniczego w Lidzie, poległych w obronie Polski 3 września 1939 r. - ppor. obs. Czesława Podogrodzkiego oraz kpr. strzelca Bolesława Jana Leśniewskiego. Zostali zestrzeleni przez niemieckie Messerschmitty. 

Bugaj Dmeniński i Zakrzewski na współczesnej mapie internetowej

W Bugaju mieszkali moi przodkowie z rodziny Stolarczyk, a w kościele Leonarda przyjmowali sakramenty. W okresie między 1747 a 1756 r. rodzina Łukasza i Agaty Stolarczyk przeniosła się z Łagiewnik do Bugaju (moi prapraprapraprapradziadkowie) i od połowy XVIII wieku tu zamieszkali. W październiku 1782 roku w Bugaju Kacper Stolarczyk, syn Łukasza i Agaty pochodzący z Bugaju poślubił Katarzynę Domagałę (Domagalską) (moi praprapraprapradziadkowie).

Wawrzyniec Kowalczyk (6) - mój prapraprapradziadek (V)

metryka Izydora Kowalczyka (5), syna Wawrzyńca (6) i Apolonii

Wawrzyniec Kowalczyk (6), mój prapraprapradziad, urodził się około 1792 roku w kolonii Dmeninie, jako syn Tomasza Kowalczyka i Katarzyny. Pleban dmeniński określał go raz półrolnikiem, raz rolnikiem na gospodarstwie, inny raz kolonistą, czy gospodarzem okupnym w Kolonii Dmenin. Około 1816 roku poślubił Apolonię Stolarczyk (ur. 10 lutego 1795 w Dmeninie). 

O Apolonii i rodzinie Stolarczyk pisałem w tym poście:

https://dariusz-zielonka.blogspot.com/2023/03/przodkowie-z-rodziny-stolarczyk.html

Wspólnie mieli liczne grono dzieci urodzonych w Dmeninie: 

- Wiktoria (ur. 1816, ślub w 1835 r. z Maciejem Kołodziejczykiem synem Antoniego i Heleny z d. Tokarek, zm. w 1860 r. w Dmeninie)A, 

- Szymon (ur. i zm. 1819), 

- Izydor (ur. 1820 mój praprapradziadek), 

- Urszula (ur. 1821, zm. 1831), 

- Agnieszka (ur. 1823, ślub w 1843 r. z Walentym Ostrowiczem, synem Mikołaja i Jadwigi z d. Błachowicz, zm. po 1873)B, 

- Tomasz (ur. i zm. 1826), 

- Katarzyna (ur. 1829, ślub w 1858 r. z Piotrem Tomeckim, synem Mikołaja i Julianny z d. Broniszewskiej, wdowiec (pierwsza żona Konstancja Jadamus), zm. 1860 w Dziepułci)3C

- Magdalena (ur. 1832, zm. 1833). 

W 1820 roku w jego domu pod numer 19 zmarł jego szwagier Grzegorz Nowakowski, mąż Kunegundy z d. Kowalczyk. W jego domu zmarła jego matka Katarzyna w 1823 roku. 

Po wczesnej śmierci żony Apolonii w 1834 roku w Dmeninie, która osierociła czwórkę dzieci, Wawrzyniec ponownie wszedł w związek małżeński. W 1835 roku w Dmeninie poślubił pannę Juliannę Pieniążek, córkę Wojciecha i Gertrudy, urodzoną w Sielnicu, a w Dmeninie będącą na służbie.

wpis o ślubie wdowca Wawrzyńca Kowalczyka z Julianną Pieniążek

Wawrzyniec z Julianną (czasem zapisaną jako Ulianna) miał 6 dzieci: 

Marianna (ur. 1836, ślub w 1856 r. z Antonim Habinowskim), 

Szymon (ur. 1837, zm. 1839), 

Stanisław (ur. 1840), 

Roch (ur. 1842, zm. 1854), 

i bliźnięta: Franciszka (ur. 1845) i Apolonia (ur. 1845). 

Wawrzyniec Kowalczyk zmarł 24 czerwca 1847 roku w Dmeninie osierocając 9 dzieci. 

wpis o śmierci Wawrzyńca Kowalczyka

Rok później, w 1848 r. wdowa Ulianna Kowalczyk wyszła za mąż za kolonistę Andrzeja Solarza, urodzonego na Śląsku Pruskim.

A. Dzieci Macieja i Wiktorii:

1838 - Marianna Kołodziejczyk, ślub z Antonim Tadeusiakiem w 1857 r., zm. w 1884 r. w Kobielach 

1841 - Florentyna Kołodziejczyk, ślub z Antonim Majchrzakiem w 1859 r., 

1844 - Franciszek Kołodziejczyk 

1848 - Walenty Kołodziejczyk 

1851 - Franciszka Kołodziejczyk 

1852 - Kacper Kołodziejczyk, żona Teofila Plucińska, zm. 1907 w Dziepułci.

1855 - Józef Kołodziejczyk 

1858 - Ignacy Kołodziejczyk - zm. 1858

1860 - Szczepan Kołodziejczyk -  zm. 1860.

B. Dzieci Agnieszki i Walentego:

1844 - Marianna Ostrowicz - zm. 1844

1847 - Stanisław Ostrowicz - zm. 1849

1850 - Antoni Ostrowicz

1852 - Kazimierz Ostrowicz - zm. 1907

1854 - Weronika Ostrowicz - zm. 1856

1856 - Józef Ostrowicz

1859 - Marianna Ostrowicz - zm. 1864

1861 - Stanisław Ostrowicz

1863 - Jan Ostrowicz - zm. 1866

1865 - Jakub Ostrowicz - zm. 1873

C. Syn Piotra i Katarzyny - Walenty Tomecki, ur. i zm. 1859.

Syn Piotra i Katarzyny - Walenty Tomecki, ur. i zm. 1859.

Tomasz Kowalczyk (7) i Katarzyna z domu Błachowicz (7.1) - moi praprapraprapradziadkowie (IV)

Metryka Tomasza Kowalczyka

Tomasz Kowalczyk (7), mój praprapraprapradziad, urodził się w 1756 roku w Dmeninie jako syn Jana Kowalczyka i Agnieszki z domu Kubicz. Ochrzczony 10 października 1756 r., a jego chrzestnymi byli Stanisław Iwanek z Szczepocic i Agnieszka Piastrzenska z Widawki. 

Wpis o ślubie Tomasza i Katarzyny Kowalczyk, świadkiem był Kazimierz Stefańczyk

Żoną Tomasza od lutego 1779 roku była Katarzyna z domu Błachowicz (7.1), z którą miał dzieci: 

- Tomasza (ur. 1779, ślub z Julianną Ostrowicz [zmarła w 1831 r.] zm. 1836 w Dmeninie, półrolnik, komornik) A, 

- Kunegundę (ur. 1782, ślub z Grzegorzem Nowakowskim (1758-1820 - lokaj i strzelec), jako wdowa w 1822 r. z Wincentym Stolarczykiem, synem Kacpra i Katarzyny (ur. 1797) B, zmarła w 1831 r. w Dmeninie), 

- Mikołaja (ur. 1785 r., ślub w 1810 r. z Ludwiką Białecką w Dmeninie, zm. 1853 r. w Dmeninie, półrolnik) C, 

- Wawrzyńca (ur. 1792 - mój prapraprapradziad), 

- Pawła (ur. 1794, zm. przed 1823), 

- Jakuba (ur. 1796, ślub. w 1820 r. z Salomeą Rusajczyk w Dmeninie, zm. 1857) D,  

- Alojzego (ur. 1802, ślub w 1821 r. z Elżbietą Rudzką w Dmeninie, zm. po 1873) E. 

Tomasz Kowalczyk zmarł około 1819 roku w Dmeninie.

7.1. Nazwisko Błachowicz jest zbudowane z tematu Błach- oraz sufiksu -owicz [ Błach + owicz ].

Najstarsza wzmianka o nazwie osobowej Błach pochodzi z 1336 roku i pochodzi od imienia Błażej. Nazwa osobowa Błach składa się z rdzenia Bła- i przyrostka słowotwórczego -ch. W średniowieczu miał on znaczenie zdrabniające, spieszczające. Nazwisk Błachowicz pochodzi od nazwiska lub/i imienia Błach i w pierwotnym znaczeniu oznacza syna Błacha, syna Błażeja. O takim pochodzeniu świadczy sufiks „-owicz”; Błach–owicz. Jest to nazwisko patrymoniczne, to znaczy, iż od nazwiska ojca pochodzą nazwiska dzieci. W dostępnych księgach kościelnych parafii Dmenin nazwisko w okresie XVIII i XIX wieku nazwisko Błachowicz występuje 125 razy. Pierwsza wzmianka tego nazwiska pochodzi z 1725 roku.

Katarzyna Kowalczyk z domu Błachowicz, moja prapraprapraprababka, urodziła się w 1760 roku w Dmeninie. I tu pojawia się problem, bo tego roku urodziły się dwie Katarzyny Błachowicz w Dmeninie. 

Metryki dwóch Katarzyn Błachowicz, które urodziły się w 1760 r. w Dmeninie

Jedna z nich jest moją prapraprapraprababką, ale która???

Pierwsza Katarzyna to córka Antoniego i Heleny Błachowicz, jej chrzestnym był Sebastian Kowalczyk, a druga Katarzyna to córka Wojciecha i Magdaleny Błachowicz. Jedna Katarzyna wyszła w lutym 1779 roku za Tomasza Kowalczyka, a druga Katarzyna w 1781 roku za Grzegorza Nowakowskiego i podczas tego ślubu świadkiem był Piotr Kowalczyk. To świadczy o tym, że pomiędzy Kowalczykami i Błachowiczami panowała przyjazna relacja, byli nawzajem u siebie chrzestnymi bądź świadkami ślubów. Nie jestem w stanie określić jak się nazywali rodzice Katarzyny Kowalczyk z domu Błachowicz. Zmarła jako wdowa 8 czerwca 1823 roku, w domu swego syna Wawrzyńca w Dmeninie (mój prapraprapradziad).

Wpis o śmierci Katarzyny Kowalczyk z d. Błachowicz

A. Dzieci Tomasza i Julianny:

1809 - Sebastian Kowalczyk (ślub w 1829 r. z Maryanną Sroką)

1820 - Andrzej Kowalczyk, ślub w 1843 r. z Heleną Rusaj (zm. w 1855), ślub w 1856 r. z Anną Hachułą

1823 - Antoni Kowalczyk, zm. 1825

1826 - Norbert Kowalczyk, zm. 1831 

B. Po śmierci Kunegundy Wincenty Stolarczyk w 1831 r. w Dmeninie poślubił Justynę Aulik.

C. Dzieci Mikołaja i Ludwiki Białeckiej:

1813 - Marcjanna Kowalczyk - ślub w 1833 z Piotrem Blada - 

1814 - Kacper Kowalczyk - ślub w 1837 r. z Magdaleną Dymczyk

1818 - Petronella Kowalczyk - zm. 1819

1820 - Stanisław Kowalczyk

1823 - Julianna Kowalczyk 

1825 - Urszula Kowalczyk (Marszał) - zm. 1902

1828 - Jakub Kowalczyk 

1831 - Michał Kowalczyk - zm. 1832

D. Dzieci Jakuba i Salomei:

1821 - Jadwiga Kowalczyk, ślub z Jakubem Brodziakiem w 1839 r., zm. 1850

1824 - Maryanna Kowalczyk, ślub z Stanisławem Miklaszewskim w 1841 r.,  

1827 - Antoni Kowalczyk, zm. 1831

1830 - Antonina Kowalczyk, zm. 1833 

1833 - Jan Kowalczyk, zm. 1835

1835 - Leonard Kowalczyk 

1838 - Zofia Kowalczyk, zm. 1842

1839 - Rozalia Kowalczyk, ślub z Pawłem Błaszczykiem w 1855 r., zm. 1871

1841 - Antoni Kowalczyk, zm. 1843 

1843 - Ewa Wiktoria Kowalczyk, ślub z Grzegorzem Stefańczykiem w 1859 r., zm. 1901

1844 - Franciszka Kowalczyk, zm. 1845

E. Dzieci Alojzego i Elżbiety:

1822 - Maryanna Kowalczyk, zm. 1824

1824 - Franciszek Kowalczyk 

1827 - Jadwiga Kowalczyk 

1830 - Józefa Kowalczyk, zm. 1836

1832 - Marianna Kowalczyk

Przodkowie z rodziny Stolarczyk

Wpis chrzcielny Kazimierza z 1725 r. wymienieni jego rodzice moi praprapraprapraprapradziadkowie

Nazwisko Stolarczyk pojawia się w Polsce w 1489 roku i oznacza syn stolarza albo chłopca zatrudnionego u stolarza. A więc prawdopodobnie moi przodkowie z tej linii byli stolarzami.

Linia Kowalczyków i Stolarczyków

Dariusz Zielonka		0
Leokadia Zielonka z domu Kowalczyk	mama	1
Jan Kowalczyk (1918-1947) i Genowefa z d. Maszczyk (1918-2014)	dziadkowie	2
Piotr Kowalczyk (1882-1949) i Marianna z d. Wachowicz (1889-1945)	pradziadkowie	3
Andrzej Kowalczyk (1854-1910) i Marianna z d. Marczak (1859-1931)	prapradziadkowie	4
Izydor Kowalczyk (1820-1883) Józefa z d. Czyż (1827-1892)	praprapradziadkowie	5
Wawrzyniec Kowalczyk (1792-1847) i Apolonia z d. Stolarczyk (1795-1834)	prapraprapradziadkowie	6
Kacper Stolarczyk (1746- przed 1819) i Katarzyna z d. Domagała (ok. 1750-przed 1819)	praprapraprapradziadkowie	7
Łukasz Stolarczyk, (ok. 1722-1792) i Agata (ok. 1723-1760)	prapraprapraprapradziadkowie	8
Franciszek Stolarczyk (ok. 1690-ok.1750) i Agnieszka (ok. 1693-1757)	praprapraprapraprapradziadkowie	9

Pierwszym znanym moim przodkiem noszącym to nazwisko był Franciszek Stolarczyk (ur. ok. 1690-zm. I poł. XVIII w.), mieszkający w Łagiewnikach, w parafii Dmenin.

9. Franciszek Stolarczyk (ok. 1690) miał żonę Agnieszkę (ur. ok. 1693 r. - zmarła 20 sierpnia 1757 r. w Łagiewnikach). Ich dzieci to:

- prawdopodobnie Jakub Stolarczyk, ur. ok. 1716, poślubił w 1736 r. Dmeninie Mariannę Sowczynę

- Łukasz Stolarczyk (ok. 1722-1792) - mój prapraprapraprapradziadek (8)

- Kazimierz Stolarczyk, ur. 26.02.1725 w Łagiewnikach, zm. 10 marca 1791 r. w Łagiewnikach. Poślubił około 1755 r. Ewę (ur. ok. 1734 - 1774 w Łagiewnikach). Mieszkali w Łagiewnikach. Dzieci Kazimierza i Ewy były wszystkie urodzone w Łagiewnikach: Łukasz Stolarczyk - ur. 18 października 1756 r.; Wojciech Stolarczyk (1761-1769) w Łagiewnikach; Wincenty Stolarczyk - zm. 22 kwietnia 1767 jako dziecko.

Wpis o śmierci mojego prapraprapraprapradziadka Łukasza Stolarczyka z 1792 r.

8. Łukasz i Agata Stolarczyk - moi prapraprapraprapradziadkowie

Łukasz Stolarczyk urodził się ok. 1722 r. w Łagiewnikach, a zmarł 20 kwietnia 1792 r. w Bugaju.

Około 1742-43 poślubił Agatę, urodzoną ok. 1723, zmarła 1760 r. w Bugaju, w wieku 37 lat.

Ich dzieci:

- Katarzyna Stolarczyk, ur. 21 marca 1745 r. w Łagiewnikach. 5 lutego 1764 r. w Bugaju poślubiła Stefana Grzegorczyka z Łagiewnik.

- Kacper Stolarczyk, ur. ok. 1746 w Łagiewnikach - mój praprapraprapradziadek

- Kazimierz Stolarczyk, ur. 28 lutego 1747 r. w Łagiewnikach

- Antoni Stolarczyk, ur. 4 czerwca 1756 r. w Bugaju. Antoni Stolarczyk z Bugaju w 1787 roku poślubił Agnieszkę Grzeszczak (ur. 1762). Ich dziećmi byli:

- Leonard Stolarczyk, ur. 1787 w Bugaju

- Łucja Stolarczyk, ur. 1796 w Bugaju

W 1798 roku zmarła jego żona Agnieszka Stolarczyk, w wieku 36 lat. 20 maja 1798 roku wdowiec Antoni Stolarczyk poślubił 26-letnią Mariannę Wóyt z Bugaja. Świadkami ślubu byli: Stanisław Tuszyński z Bugaya, Paweł Stolarczyk z Łagiewnik, Kasper Stolarczyk, Stefan Domagała z Dmenina. Ich dziećmi byli:

- Józef Stolarczyk, ur. 1799 w Bugaju

- Dionizy Stolarczyk, ur. 1807 w Bugaju, w 1832 ślub z Julianną Odolińską, córka Filipa i Rozalii, w 1843 r. ślub z Agnieszką Woszczyniak, zm. 1844 r. w Łagiewnikach (służący w plebani dmenińskiej)

- Katarzyna Stolarczyk, ur. 9 kwietnia 1760 roku w Bugaju

W okresie między 1747 a 1756 r. rodzina Łukasza Stolarczyka przeniosła się z Łagiewnik do Bugaju.

Po śmierci żony Agaty w lipcu 1760 roku w Bugaju wdowiec Łukasz Stolarczyk poślubił Katarzynę Sińską (zmarła w 1783 r. w Bugaju). Dzieci Łukasza i Katarzyny to:

- Jan Stolarczyk, ur. 1761-07-08 w Bugaju - zmarł 8.07.1774 Bugay

- Apolonia Stolarczyk, ur. 1763-02-10 w Bugaju

- Marianna Stolarczyk, ur. 1765-04-06 w Bugaju - zmarła w 1777 w Bugaju

- Małgorzata Stolarczyk, ur. 1770 w Bugaju - zmarła w 1777 w Bugaju

- Jan Stolarczyk - 1775.07. w Bugaju

- Katarzyna Stolarczyk - 1779-05 w Bugaju

Wpis o zawarciu małżeństwa Kacpra Stolarczyka z Katarzyną Domagałą z 1782 r.

7. Kacper Stolarczyk i Katarzyna z d. Domagała - moi praprapraprapradziadkowie

Kacper Stolarczyk, syn Łukasza i Agaty, urodził się około 1746 r. w Łagiewnikach, zmarł przed 1819 rokiem. W październiku 1782 roku w Bugaju Kacper Stolarczyk, pochodzący z Bugaju poślubił Katarzynę Domagałę (Domagalską). Świadkami na ślubie byli Wojciech Russek i Kazimierz Stefańczyk. Katarzyna Domagała urodziła się ok. 1750, pochodziła z Dmenina, a zmarła przed 1819 r.

Dzieci Kacpra i Katarzyny:

- Jan Stolarczyk, ur. 1785 w Łagiewnikach - chrzestny Jakub Domagała

- Grzegorz Stolarczyk, ur. 1787 w Łagiewnikach - chrzestny Szczepan Domagała

- Melchior Stolarczyk, ur. 1790 w Dmeninie

- Wojciech Stolarczyk, ur. ok. 1792 - zm. 30 czerwca 1794 r. w Dmeninie

Metryka chrzcielna mojej praprapraprababci Apolonii z 1795 r.

- Apolonia Stolarczyk, ur. 1795 r. w Dmeninie - to moja praprapraprababka

- Wincenty Stolarczyk, ur. 11 kwietnia 1797 r. w Dmeninie, ślub 1822 z Kunegundą Nowak z domu Kowalczyk, ślub z Justyną Aulik 1831, zmarł w 1847 r.

Kacper i Katarzyna Stolarczyk zmarli między 1800 a 1819.

6. Moja praprapraprababka Apolonia Stolarczyk urodziła się 10 lutego 1795 w Dmeninie jako córka Kacpra i Katarzyny Stolarczyk, chrzestnymi byli Antoni Stolarczyk z Bugaju i Rozalia Kubiczowa z Łagiewnik. Wawrzyniec Kowalczyk, mój prapraprapradziad z Dmenina, około 1816 roku poślubił Apolonię Stolarczyk. Wspólnie mieli liczne grono dzieci urodzonych w Dmeninie. Apolonia zmarła jako żona Wawrzyńca 29 kwietnia 1834 roku w Dmeninie. W dniu jej śmierci żył jej syn Izydor (1820 - mój praprapradziadek) oraz 3 córki: Wiktoria (1816), Agnieszka (1823) i Katarzyna (1829).

Wpis o śmierci Apolonii Kowalczyk z d. Stolarczyk

Wyzwolenie spod okupacji niemieckiej rodzinną tragedią. Historia tragicznej śmierci mojej prababci, ciotek i wujków w styczniu 1945 roku.

Z archiwum Muzeum w Radomsku

Sowiecki front zatrzymał się latem 1944 roku na wschodnim brzegu Wisły, pozwalając Niemcom na stłumienie Powstania Warszawskiego i przegrupowanie oddziałów. Armia Czerwona wznowiła ofensywę dopiero 12 stycznia 1945 roku, w ramach operacji wiślańsko-odrzańskiej, zajmując cztery dni później m. in. Częstochowę i Radomsko. Wyzwolenie Radomska spod okupacji niemieckiej nastąpiło 16 stycznia 1945 r. We wczesnych godzinach popołudniowych żołnierze radzieccy z oddziałów 254 i 294 dywizji pancernej 52 armii 1 Frontu Ukraińskiego wkroczyli do miasta, kończąc okres niemieckiej okupacji ziemi radomszczańskiej. Szybkie pojawienie się Armii Czerwonej na tym terenie kompletnie zaskoczyło Niemców. Nie spodziewali się, że tak szybko to nastąpi. Przygotowywano się do tego budując na ulicach wlotowych do miasta zapory przeciwczołgowe, jednak w żadnym przypadku nie udało się ich ukończyć i nie podjęto walki. Niemcy, żołnierze i cywile, uciekali w popłochu. W walce o Radomsko zginęło około 20 żołnierzy radzieckich. 

W operacji styczniowej 1945 roku Rosjanie przyjęli taktykę, którą umożliwiała im spora przewaga w sprzęcie i w ludziach. Nie wdawali się w ciężkie boje i przewlekłe walki, silniejsze zgrupowania przeciwnika okrążano kierując się dalej na zachód i licząc na ich poddanie się, wynikające z beznadziejnej sytuacji, bądź powolną likwidację w późniejszym terminie. 

Niemiecki plan obrony Radomska - Bundesarchiv

Radziecki żołnierz.
Z archiwum Muzeum w Radomsku

Radomsko na zachodzie już zostało zajęte przez Armie Czerwoną, a jeszcze kilka dni później, 13 kilometrów na wschód od miasta, w okolicach Woli Malowanej pojawił się jakiś niemiecki oddział lub grupka żołnierzy niemieckich prawdopodobnie kierująca się na zachód, próbująca przebić się do "swoich", do głównych niemieckich sił. Ich obecność we wsi została zauważona przez Rosjan. 

Przybyłe od strony Radomska i Smotryszewa sowieckie siły wyposażone w artylerię przygotowywały się do uderzenia na Niemców. Widząc, że szykuje się zbrojne starcie grupa mieszkańców tej zachodniej części Woli Malowanej, opuściła swe domostwa i w pośpiechu uciekła. Również z domu uciekła rodzina Kowalczyków, mieszkająca od tej strony wsi. W nowym schronieniu, w murowanej piwnicy u sąsiadów, położonej głębiej we wsi, było bezpieczniej, ale zimno, wszak to styczeń. Przydałyby się cieplejsze ubrania, poduszki, pierzyny, przecież nie wiadomo, ile to wszystko potrwa. Pojawił się pomysł, powrotu do domu i zabrania potrzebnych rzeczy. Mężczyźni chłodno kalkulując i oceniając niebezpieczeństwo odradzali powrót. 

Niemcy dostrzegli obecność Sowietów i unikając starcia wymknęli się z wioski, kierując się bardziej na południe, do lasów kobielskich, dość dużego kompleksu leśnego umożliwiającego bezpieczniejsze przebijanie się na zachód. 

mogiła ofiar bombardowania na cmentarzu parafialnym w Kodrębie

W międzyczasie "rezolutne" kobiety i dzieci z rodziny Kowalczyków postanowiły wrócić jednak do domu i zabrać ciepłe ubrania, poduszki i pierzyny. Kiedy powróciły rozpoczął się sowiecki ostrzał i bomby spadły na dom Kowalczyków. W ruinach swego domu zginęły Marianna Kowalczyk (56 lat - moja prababcia) ze swoimi córkami Alfredą Kowalczyk (21 lat), Genowefą Matras z domu Kowalczyk (35 lat) ze swym 11-letnim synem Józefem Matrasem. 

grób Czesława Kowalczyka

Ciężko ranny został 14-letni Czesław Kowalczyk, który mocno okaleczony straszliwie cierpiąc przez kilka miesięcy walczył o życie. Zmarł 11 maja 1945 roku, czyli trzy dni po kapitulacji Niemiec i zakończeniu II wojny światowej w Europie. W pamięci ludzkiej to wydarzenie nastąpiło 24 stycznia 1945 roku, czyli ponad tydzień po zajęciu Radomska.

Błędny ostrzał sowiecki odebrał życie 5 niewinnych mieszkańców Woli Malowanej: 3 kobiet i 2 dzieci z rodziny Kowalczyków i Matras. Dla ich bliskich "wyzwolenie" spod okupacji niemieckiej stało się rodzinną tragedią.

Na podstawie rodzinnych wspomnień.

Jan Kowalczyk i Agnieszka z d. Kubicz - prapraprapraprapradziadkowie (III)

 

 Jan Kowalczyk (8), mój prapraprapraprapradziad, żył w latach 1725-1782 na terenie parafii dmenińskiej. Był synem Jana i Rozalii Kowalczyków. Ochrzczony 23 maja 1725 roku w Dziepułci, w parafii Dmenin. 

W księgach ślubnych w Dmeninie znajduje się informacja o ślubie Jana Kowalczyka z Agnieszką Kubicz (8.1) (ur. ok. 1720 - zm. w 1778 r. w Dmeninie) w październiku 1739 roku w Dmeninie. Świadkami byli Łucja Stefańczyk, Maciej Kowalczyk i Szymon Domagała. Jeśli chodzi tu o naszego Jana widzimy, że w momencie zawarcia ślubu ma tylko 14 lat, stąd w pierwszym momencie pojawia się wątpliwość, choć możliwa do przezwyciężenia, bowiem wówczas wiek 14 lat był uznawany za wiek dojrzałości i ślub w tym wieku nie był rzadkością. 

Ich starszym synem był Paweł, który w 1773 roku zawarł ślub w Dmeninie z Marianną Szymańską, córką Tomasza i Marianny. Świadkiem na ślubie był jego dziadek Piotr Kowalczyk i Andrzej Kubałka, kowal.

W 1756 roku w Dmeninie urodził mu się z żony Agnieszki, syn Tomasz Kowalczyk, mój praprapraprapradziad. Jan Kowalczyk zmarł w marcu 1782 roku w Dmeninie.

8.1 - Panieńskie nazwisko Agnieszki Kubicz znajduje się w grupie nazwisk pochodzących od kubła, naczynia do czerpania wody i innych płynów. Nazwisko w różnych formach w okolicy Dmenina pojawia się w XVIII wieku w okolicy (Kubica, Kubiczak, Kubek, Kubałka, Kubiczek, Kubacki) w parafiach Dobryszycach, Radomsku, Strzałkowie, Kodrębie i Chełmie. W XIX wieku nazwisko Kubicz trzydzieści kilka razy występuje w księgach parafialnych Dmenina. 

Pierwszą osobą związaną z Kowalczykami nosząca to nazwisko była Jadwiga Kubicz (Kubikowa) z Zakrzewa, która była matką chrzestną w 1737 r. u Katarzyny, córki Grzegorza i Katarzyny Kowalczyków z Łagiewnik  i w 1760 r.  u Jana,  syna Sebastiana i Marianny Kowalczyków w Dmeninie. Wydaje się, że mogła być blisko związana z Agnieszką Kubicz.

W tym czasie mieszkała w Dmeninie rodzina Andrzeja i Marianny Kubałków (różny zapis: Kubała, Gubałka, Gubała, Gubala). Andrzej był kowalem w Dmeninie i często był świadkiem na ślubach u Kowalczyków: na ślubie Pawła K. (1773), Piotra K. (1776), Bonawentury K. (1783) i  Krystyny Kowalczyk (1788). Można wyraźnie zauważyć, że aktywnie uczestniczył w życiu Kowalczyków. Będąc kowalem, mógł współpracować z Piotrem Kowalczykiem. Być może był to ojciec, brat lub bliski krewny Agnieszki. 

Agnieszka Kubicz, a właściwie jak brzmi zapis ślubny Kubiczanka z 1739 r., moja praprapraprapraprababka, to pierwszy zapis tego nazwiska w księgach Dmenina. Być może Agnieszka była spokrewniona także z Kazimierzem Kobickim, który w 1745 roku był chrzestnym u Dionizego, dziecka jej teścia Piotra Kowalczyka. Agnieszka Kowalczyk zmarła w lutym 1778 roku w Dmeninie.

Linia Kowalczyków

Dariusz Zielonka		0
Leokadia Zielonka z domu Kowalczyk	mama	1
Jan Kowalczyk (1918-1947) Genowefa z d. Maszczyk (1918-2014)	dziadkowie	2
Piotr Kowalczyk (1882-1949) Marianna z d. Wachowicz (1889-1945)	pradziadkowie	3
Andrzej Kowalczyk (1854-1910) Marianna z d. Marczak (1859-1931)	prapradziadkowie	4
Izydor Kowalczyk (1820-1883) Józefa z d. Czyż (1827-1892)	praprapradziadkowie	5
Wawrzyniec Kowalczyk (1792-1847) Apolonia z d. Stolarczyk (1795-1834)	prapraprapradziadkowie	6
Tomasz Kowalczyk (1756-ok.1819) Katarzyna z d. Błachowicz (1760-1823)	praprapraprapradziadkowie	7
Jan Kowalczyk (1725-1782) Agnieszka z d. Kubicz (ok. 1720-1778)	prapraprapraprapradziadkowie	8
Piotr Kowalczyk (ok. 1700-1778) Rozalia Kowalczyk (ok. 1700-ok.1745)	praprapraprapraprapradziadkowie	9

Moi praprapraprapraprapradziadkowie Piotr i Rozalia Kowalczyk (II)

 Pierwszy znany mój przodek noszący to nazwisko to Piotr Kowalczyk (9). To mój praprapraprapraprapradziadek. 

Był ojcem Jana, urodzonego 23 maja 1725 roku w Dziepułci, w parafii Dmenin, czyli mojego prapraprapraprapradziadka. Matką była Rozalia Kowalczyk (9.1). Najpierw Piotr i Rozalia Kowalczykowie mieszkali w Dziepułci. Urodzili się na początku XVIII wieku. 

Mieli jeszcze syna Ignacego (ur. w 1729 r. w Dziepułci, zm. 1777 r. w Dmeninie), którego chrzestnym był szlachcic Andrzej Bugaiski z Dziepułci i panna Rozalia Andrzejewska z Dmenina. Prawdopodobnie Rozalia Kowalczyk zmarła między 1729 a 1745 rokiem, bowiem w kolejnym wpisie metrykalnym z 1745 roku pojawia się  Regina, prawdopodobnie nowa żona Piotra. Z drugiej strony nie można wykluczyć błędu we wpisie.

W 1745 r. urodził się Piotrowi kolejny syn Dionizy, i tu mamy informacje, że mieszkają w sąsiednim Dmeninie (s. 64), chrzestnym Dionizego był Kazimierz Kobicki. Być może w związku z zawarciem nowego ślubu przeniósł się do nowej, pobliskiej wsi. Dwa lata później, w 1747 roku, w Dmeninie zmarła Regina Kowalczyk.

Piotr Kowalczyk zmarł 29 stycznia 1778 roku w Dmeninie, zaopatrzony świętymi sakramentami.

9.1. O Rozalii Kowalczyk, o mojej prapraprapraprapraprababci, nie znalazłem więcej informacji niż powyżej.